Sual: Vekalet nedir, birisine iyi mi vekalet verilir, iyi mi vekil yapılır ve haberci diye kime denir?
Yanıt: Vekalet, bir kimsenin, bir işi yapmak için, başkasını kendi yerine koyması, başkasına iş havalesi anlamına gelir. Yerine geçirilen başka hiç kimseye Vekil denir. Vekil edene Haiz denir. Bir kimsenin sözünü başkasına götürene Resül yada Haberci denir.

Birini vekil yapmak, gerektirme ve kabul ile olur. Kısaca “Seni vekil yaptım” ve “Kabul ettim” sözleri yada yazıları ile olur. Vekil, yanıt vermeden, işi hayata geçirmeye başlasa, kabul etmiş olur. İş habersiz yapıldıktan sonrasında, sahibinin, izin verdim demesi ile de, vekil etmiş olur. Kiracı kira ile, kiradaki malı onarım etmeye vekil yapılabilir.

Sual: Bir malı satın almak için vekil olan kimse, o malı kendisi için satın alabilir mi?
Yanıt: Belli bir malı satın almaya vekil olan kimse, o malı kendisi için satın alamaz. Kendim için aldım dese bile, sahibinin olur. Sahibi yanında iken, kendisi için almış olduğu mal, vekilin olur.

Sual: Bir mevzuda vekil olan kimse, bir başkasını aynı mevzuda vekil edebilir mi?
Yanıt: Vekil, sahibinden ek olarak izin almadıkça yada “istediğini yap” diyerek “Umûmî vekil” edilmedikçe, başkasını kendine vekil yapması imkansız. Yalnız, zekât vermek için olan vekil, izinsiz olarak başkasını, o da başkasını vekil yapabilirler. İkinci vekil, direkt doğruya sahibin vekili olur.

Sual: Bir kimse, vekil olduğu kimsenin malını, kendi istediği fiyata satabilir mi ve kendisi satın alabilir mi?
Yanıt: Umumi vekil olan şahıs, sahibinin şu demek oluyor ki vekil olduğu kişinin malını, dilediği fiyata satabilir. Fiyat söylenmiş ise, daha aşağı satamaz. Satarsa, öder. Vekil, sahibinin malını, kendine satın alamaz ve akrabasına da satamaz. Sadece, bunlar, umumi vekil ise yada değerinden yüksek satabilir. Umumi vekil, peşin de, veresiye de satabilir. Fakat, peşin sat yada şu malımı sat da borcumu ver denildi ise, veresiye satamaz.

Sual: Bir kimse, vekiline, falan hiç kimseye sadaka ver dese, vekil kendi parasından verse, sonrasında bunu, vekil edenden geri isteyebilir mi?
Yanıt: Bir kimse, falana ödünç yada sadaka ya da armağan ver dese, vekil bunu verince, emredenden isteyemez. Sonrasında ben sana veririm dedi ise, isteyebilir.

Sual: Bir kimse, başka birinin bahçesindeki elmaları toplayıp fakirlere dağıtın diye komut verse, bu emre uyanlar, dağıttıkları elmaların bedelini öderler mi?
Yanıt: Hepimiz, sadece kendi mülkü için komut verebilir. Başkasının malını denize at diye birisi komut verse, bu emre uyup o mal denize atılmaz, atan öder. Vekiline, borcumu, kendi malından öde dese, vekil kabul etse bile, ödemeye zorunlu olmaz. Fakat, vekilde alacağı yada emanet parası var ise, o vekil, emri hayata geçirmeye, ödemeye mecburdur. Malımı satıp öde dese, bu emri, yalnız ücretli vekil hayata geçirmeye zorunlu olur.

Ateist diyor ki:
Sual: İlk iki âyette canları ölüm meleğinin almış olduğu bildirilirken, üçüncü âyette, Tanrı’ın almış olduğu yazılıdır. Bu çelişki değil mi?
Size vekil kılınan [görevlendirilen] ölüm meleği canınızı alacaktır. (Secde 11)
Melekler onların yüzlerine ve arkalarına vurarak canlarını alırken durumları iyi mi olacak? (Muhammed 27)
Tanrı, öleceklerin ölümleri ulaşınca, ölmeyeceklerin de uykuları esnasında canlarını alır. Ölmelerine hükmettiği kimselerinkini meblağ, diğerlerini bir süreye kadar salıverir. Normal olarak düşünenler için bunda alınacak ibretler vardır. (Zümer 42)
CEVAP
Vekilin asıl şeklinde bulunduğunu, ateist de iyi bilir. Burada hiçbir çelişkinin olmadığını bilmesine karşın, sırf balçık atayım iz bırakır felsefesi ile bunu yapıyor. Bir mahkeme yada bir kral, bir mahkuma ölüm cezası verse, cezayı bizzat kral infaz etmez, cellat bu işi yapar. Ya ipini çeker yada boynunu uçurur. Her ne kadar öldüren cellat ise de, emri veren bunun sorumlusudur. Esas öldüren mahkeme yada kraldır.

Demirel, başbakan iken, Erbakan’ı vekil bırakarak yurtdışına çıkmıştı. O da bazı tayinler yapmıştı. Gazeteciler, Demirel’e (Erbakan bilseniz ne tayinler yapmış oldu, şimdi ne yapacaksınız) dediler. Demirel gazetecilerin oyununa gelmemek için, (Vekil asıl gibidir. Ne yaparsa benim adıma yapmıştır, ben yaptım onları) dedi. Kim bilir gizlice ne yaptıklarının hesabını sormuştur, o ayrı. Ne olursa olsun Başbakan Demirel’in emri ile o tayinler olmuştur.

Padişah, muharebeye kimi zaman asla katılmaz. Çadırından yada sarayından yönetim eder, cenk kazanılınca, padişah savaşı kazanmıştır denir. Kaybederse gene ona mal edilir. Burada çelişki aramak ne kadar abes olur. Ateiste, âyetlerde çelişki aradığın için (Tanrı senin canını alsın) desek, bizzat Tanrı almaz. Görevlendirdiği meleklerine aldırır. Neticede canı gene Tanrı almış oluyor.

Her şeyi meydana getiren ve yaratan Allahü teâlâdır. İnsanların canlarını melekleri vasıtası ile alıyor. Tanrı bunun canını aldı denince normal olarak ölüm meleğinin aldığını bilmeyen kimse yoktur. Birinci âyette ölüm meleği tekil olarak kullanılıyor. Kısaca her insanın ölüm meleği bir tanedir. Her insana tek melek vekil kılınmakta ve o melek canı almaktadır. İkinci âyette, çoğul olarak melekler tabiri geçiyor. Bu âyet-i kerimede canları alınan bir oldukça inkârcıdan söz edilmektedir. Onların canlarını alan da bir oldukça melek vardır. Her biri için vekil kılınmış ölüm meleği değişik olduğundan doğrusu oldukça melek olduğundan (melekler) ifadesi kullanılmıştır. Müslümanların ruhunu Azrail aleyhisselam alıyor, kâfirlerin canını ise Azrail aleyhisselamın emrindeki melekler alıyor. Kâfirlerin canı şiddetli şekilde alınır. Mümininki ise tere yağından kıl çeker şeklinde alınır. Allahü teâlâ, Azrail aleyhisselama, (Dostlarımın canını kolay al, düşmanlarımınkini de güç al) buyurdu. (Miftah-ül cenne)

Bu kudsi hadisi ateist duysa, ahmaklığından gene sevinir, gördün mü kâfirlerin canını da Azrail alıyormuş der. Emrindeki meleklere aldırınca, gene kendi almış sayılmaz mı?