Sual: İmanla ölmek için neler gerekir?
CEVAP
İmanla ölmek için, doğru inanç sahibi olmaya, salih ameller yapmış olup, salih dostlar edinmeye çalışmak gerekir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kulun Kıyamet günü ilk hesaba çekileceği ameli namazdır. Eğer o muntazam çıkarsa, öteki amelleri de muntazam olur. Eğer o bozuk çıkarsa öteki amelleri de bozuk olur.) [Taberani]

(“Sübhanallah” demek mizanın sevap kefesinin yarısını doldurur. “Elhamdülillah” demek ise tamamını doldurur. Tekbir getirmek gökle yer arasını doldurur.) [Tirmizi]

(Mizanda en ağır gelen şu beş kelimedir: “Sübhânallahi velhamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallâhü ekber” ve kendinden evvel ölen salih evlat sebebi ile beklediği ecirdir.) [Nesai]

(Vallahi billahi ki, yer ve gök arasındakiler getirilse, mizanın bir kefesine konulsa.”Lâ ilâhe illallah” ise öteki kefeye konulsa, muhakkak onlara ağır basar.) [Taberani]

(80 yaşına gelen Müslüman, mizana getirilmez, sorguya çekilmez ve kendisine hadi Cennete gir denir) [Ebu Nuaym]

(Cebrail aleyhisselam, haber getirdi ki: “Dilediğin kadar yaşa normal olarak öleceksin. İstediğini sev nihayet ondan ayrılacaksın. İstediğini yap nihayet onun hesabını vereceksin.”) [Taberani]

(Hepimiz bir an bile biri ile arkadaşlık etse, arkadaşlığının hesabını verecektir.) [İbni Cerir]

Sual: Bir kimsenin, imanlı olarak ahirete gideceği, öncesinden belli olur mu yoksa son nefeste mi belli olur?
Yanıt: Mümin ve kâfir, son nefeste belli olur. Birçok kimse, tüm ömrünce kâfir kalıp, sonunda imana kavuşabilir. Tüm ömrü inanç ile geçip, sonunda tersine dönen, imansız giden de olur. Kıyamette, insanların son nefesteki hâline bakılır.

Sual: Bir kimsenin mutlak inanç ile öleceğini söylemek, dinen uygun mudur?
Yanıt: Bir kimsenin mutlak inanç ile öleceğini söyleyebilmek için, o kimse hakkında âyet yada hadis olması lazımdır. Zira bir kimsenin mümin yada kâfir olarak öleceği, son nefeste belli olur. Birçok kimse, tüm ömrünce kâfir kalıp, sonunda imana kavuşur. Tüm ömrü inanç ile geçip, sonunda tersine dönen de olur.

Sual: Hayatta olan herhangi bir Müslüman için, “muhakkak Cennetliktir” denilebilir mi?
Yanıt: Bir insanoğlunun ahirette mümin olup olmayacağı, son nefeste belli olur. Altmış senelik bir kâfir, ölümünden azca ilkin, Müslüman olsa, ahirette mümin olarak dirilir. Peygamberlerden ve Cennete gidecekleri bildirilmiş olanlardan başka, asla kimse için Cennetliktir denilemez. Bundan dolayı, son nefesin iyi mi olacağı bilinemez.

Sual: Tanrı rızka kefil olduğuna nazaran, biri için, (Açlıktan öldü) demek caiz midir?
CEVAP
Allahü teâlâ, her insanın rızkına kefildir, fakat bu, açlıktan ölmeye engel değildir. Hepimiz için belli bir rızık, belli sayıda nefes takdir edilmiştir. Eceli gelen ölür. Kimi hastalıktan, kimi trafik kazasında, kimi de açlıktan ölür. Allahü teâlâ, genel anlamda işleri sebeplerle yaratır. Örneğin, rızkı Tanrı verir, fakat emek harcamayı sebep kılmıştır. Emek harcamadan rızık bekleyen, açlıktan ölebilir. Hastalıklara şifayı veren Allahü teâlâdır. Sadece doktoru, ilacı sebep kılmıştır. Doktora gitmeyen, tedavi ve ilacı kabul etmeyen hastalıktan, yiyip içmeyen açlıktan ölebilir. İki hadis-i şerif:
(Azapla korkutulduğunuz şeylerin hepsini, şu kıldığım namazda gördüm. Aç ve susuz bırakıp, böcek bile yemesine engel olmak için, açlıktan ölünceye kadar kedisini bağlayan hanımı da gördüm.) [Müslim]

(Şu üç kişiden başkası dilenemez: 1- Açlıktan ölecek olan, 2- Borca boğulmuş şahıs, 3- Rejim vermek zorunda olan.) [Nesaî]

Hazret-i Ömer, halife iken, kıtlık oldu. Eshab-ı kiramdan Bilal bin Hars, Resulullah’ın türbesine gidip, (Ya Resulallah! Ümmetin açlıktan ölmek üzeredir. Yağmur yağmasına vesile olman için sana yalvarırım) dedi. O gece rüyasında Resulullah ona, (Halifeye benden slm söyle! Yağmur duasına çıksın) buyurdu. Hazret-i Ömer, yağmur duasına çıktı. Duadan sonrasında, yağmur yağdı. (M. Tembih)

Açlıktan ölmek suretiyle olana, leş, yoksulluk miktarı domuz eti yiyecek ve içki içmek haram olmaz. (Berika)

Açlıktan ve susuzluktan ölecek olana, leş ve şarap haram değildir. (Bezzaziyye)

Bir şehrin bir köşesinde, bir Müslüman açlıktan ölse, şehirdeki zenginlerden birinin, azca bir zekât borcu kalsa, onun katili sayılır. (S. Ebediyye)

Bir kimsenin açlıktan ölmesinin, ezelde takdir edilmiş olmasına alamet, (Ezelde açlıktan ölmek alnıma yazılmışsa, yiyip içmek yarar vermez) düşüncesinin kalbine gelmesidir. Bu şekilde düşündüğü için, yiyip içmez ve açlıktan ölür. (S. Ebediyye)

Açlıktan ölmek suretiyle olan, leş de yoksa, başkasının malını, ölmeyecek kadar yiyebilir. (Çevre)

Şu da bir gerçek ki, oldukca aç kalan, zaman içinde hastalanıp ölebilir. Ölüm her ne kadar hastalıktansa da, açlık sebep olduğundan, (Açlıktan öldü) demenin mahzuru olmaz.

Rızkın mahiyeti
Sual: Tanrı rızka kefil olduğuna nazaran, açlıktan ölmek iyi mi oluyor? Rızkın mahiyeti nedir?
CEVAP
Rızık, denince genel anlamda yiyecek şeyler anlaşılır. Ev ve giyim eşyası da rızıktandır.

Allahü teâlâ, her insanoğlunun ve her hayvanın rızkını ezelde takdir etmiş, ayırmıştır. İnsanların ve hayvanların ecelleri ve nefeslerinin sayısı belli olduğu benzer biçimde, her insanoğlunun rızkı da bellidir. Rızık asla değişmez. Azalmaz ve çoğalmaz. Kimse kimsenin rızkını yiyemez. Kimse kendi rızkını yiyip bitirmeden yada kullanmadan ölmez.

Allahü teâlâ, her insanın rızkına ölene kadar kefildir. Hepimiz için belli bir rızık, belli sayıda nefes takdir edilmiştir. Eceli gelen ölür. Kimisi hastalıktan ölür, kimisi trafik kazasında ölür, kimi intihar ederek ölür, kimi de açlıktan ölür. Bunlar ölünce de Allahü teâlânın kefil olduğu, takdir etmiş olduğu rızık bitmiş olur. Asla kimse takdir edilen rızkını bitirmeden yada kullanmadan ölmez. Rızık için kaygı etmemelidir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Rızık için üzülme, takdir edilen [ezelde ayrılmış olan] rızık seni bulur.) [İsfehani]

Allahü teâlâ, oldukca şeyi sebeplerle yaratmaktadır. Örneğin, hastalıklara şifayı veren de Allahü teâlâdır. Sadece doktoru, ilacı, sebep kılmıştır. İlaca şifayı veren de O’dur. Doktora gitmeyen, tedaviyi, ilacı kabul etmeyen, hastalıktan ölebilir. Bu hasta, kendisine takdir edilen rızkını bitirdikten sonrasında ölmüştür. Rızkı Tanrı verir, fakat emek harcamayı, yiyip içmeyi sebep kılmıştır. Çalışmayan yada yiyip içmeyen, açlıktan ölebilir. Bu da, kendisine takdir edilen rızkını bitirdikten sonrasında ölmüştür. Kısaca kendisine kefil olunan rızkı yemiş yada kullanmıştır, kefil olunan rızıktan yoksun kalmamıştır.

Bir de, oldukca aç kalan kimse, zaman içinde hastalanıyor ve ölüyor. Ölüm her ne kadar hastalıktansa da, açlık sebep olduğundan, açlıktan öldü demenin mahzuru olmaz.