Bunlardan uzak durulabilmesi için nefsi tezkiye ve kalbi tasfiye, yâni tasavvufî eğitim şarttır.

NEFS OLMASAYDI NE OLURDU?

Yüce Allah insanı yaratırken her şeyi en ince ayrıntısına kadar düşünmüş ve planlamıştır. Yani bizim dünyada olmamızın bir gayesi vardır. Eğer ki nefsimiz olmasaydı o zaman bize insan rütbesi yakıştırılmaz ve melek olurduk. Ancak burada insanın meleklerden de üstün varlıklar olduğunu bilmesi önemlidir. Öyle ki bunu şuradan biliyoruz yüce Allah insanı yarattıktan sonra tüm meleklerini toplamış ve ona secde etmesini istemiştir.  İnsana bu secdeyi yapmayan kıskanç ve de kibir göstermiş olan şeytandır.  Şeytan işte bu nedenle Allah’ ın huzurundan kovulmuştur. Mademki biz insan olarak böyle kutsal bir makama yükseltilmişiz o zaman bunun da mutlaka bir bedeli olmak durumundadır.  İnsanın dünyaya gönderilmesinin bedeli de budur.  Burada bazı insanlar vardır ki bu bedeli ödeyebilmek için elinden geleni yapmaya çalışır ancak bazı insanlarda bu bedelden habersiz yaşar. Bu bedelin en ağır yükü ise Nefs’ tir.  Nefsini kontrol altına alamayan bir insanın yapamayacağı şey yoktur ve bu durumda da imtihanı kaybetmiş olacaktır.

NEFSİ TEMİZLEMENİN YOLU NEDİR?

Allah insana bir takım özellikler vermiştir. Bunlar olumsuz olduğu kadar olumlu özelliklerdir de. Yani bir insan iyi ve kötüyü rahatlıkla ayırt edebilir.  Nefsini kötülüklerden uzaklaştırmayan kişi aynı zamanda Allah’tan da uzaklaşacağı gibi bu ne büyük bir felakettir. Ancak nefsini iyiliğe güzelliğe yaklaştıranlarında hem bu dünyada hem de öteki dünyada mükâfatı büyük olacaktır.

Nefis terbiyesi için en iyi yöntemler İslamin şartlarından biri olan Oruç tutmaktır. Oruç tutmak insan iradesini güçlendirmesi için uygulanan en etkili yöntemlerdendir. Allah’ın şart koştuğu kurallara ve kesin emirlerine uyarak nefsimizi, iştahımızı ve irademizi en iyi şekilde güçlendirir ve nefsimizi kontrol altına almayı öğrenebiliriz. Ve ne güzeldir ki Allah her yıl bize oruç tutmayı şart koşarak nefsimizi kontrol etme gücünü sürekli tazelememizi istemiştir. Oruç tutarken ne kadar acıksak da, bedensel olarak su ve yiyecek ihtiyacı duysak da yine de irademize sahip çıkar nefsimize engel oluruz. Ve bunu her yılın bir ayı boyunca tekrarlayarak sürekli nefsi terbiye etmeye alışırız. Ayrıca gündelik işlerimizi aksatmadan vakti vaktine yapmak da nefis terbiyesinde bize yardımcı olur. Örneğin aksatmadan günde beş vakit namaz kılmak ve bunu alışkanlık haline getirmek de nefis terbiye ve nefsimize hâkimiyet örneğidir. Günde 5 vaktimizi gündelik işlere vakit ayırmadan her şeyi bir kenara bırakıp namaz kılarak kendimizi ve zamanı kontrol edebiliriz. Bu sayede ayrıca gündelik konulara kendimizi kaptırmayıp irademizi kontrol altında tutabiliriz.

Bu gibi kendimize söz verip veya bir sebeple sürekli yapmayı alışkanlık haline getirip aksatmadan düzene koyduğumuzu uygulamak, iradeyi güçlendirmemiz de ve nefsimize hakim olmamızda en etkili rolü alan yöntemlerdir.