Haccın farzları üçtür. Biri yapılmazsa hac sahih olmaz.
1- Haccı ihramlı yapmaktır.

2- Vakfeye durmak.
(Arefe günü, Arafat’ın, Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde, öğle ve ikindi namazlarından sonrasında vakfeye durulur.)

3- Kâbe-i Muazzamayı Tavaf-ı Ziyaret etmektir.

Tavaf, Mescid-i Haram içinde Kâbe-i Muazzama çevresinde dönmek anlama gelir. Dördü farz, üçü vacip olmak suretiyle yedi kere dönülür. Zemzem kuyusunun ve Makam-ı İbrahim’in dışından dolaşarak da tavaf etmek caizdir.

Bayanlar tavafta, Kâbe’ye yaklaşmamaları efdaldir. Hanıma dokunmak ihtimali oldukça ise, Şafii’lerin Hanefi’yi yada Maliki’yi yansılamak etmesi lazım olur.

Tavafı mescid dışından yapması caiz değildir. Tavafa niyet etmek de, ek olarak farzdır. Tavaf-ı ziyareti Arafat’tan sonrasında da yapmak da farzdır.

Tavaf ederken ve sa’y ederken, ezan okunursa, bunlar bırakılıp, namazdan sonrasında tamamlanır.

Haccın farz olmasının şartları
Sual: Bir hiç kimseye haccın farz olması için, o kimsede ne benzer biçimde şartların bulunması gerekir?
Yanıt: Bir hiç kimseye haccın farz olması için, haccın vücub şartları diye bildirilen şartların o kimsede bulunması lazımdır ki bunlar sekiz tanedir:
1- Müslüman olmak.
2- Kâfir memleketinde olanın da, haccın farz bulunduğunu işitmesi lazımdır.
3- Akıllı olmak.
4- Büluğ çağlarında olmak, ergenliğe ulaşmak.
5- Hür olmak, köle yada hapiste olmamak.
6- Geçim ihtiyacından fazla olarak hacca götürüp getirecek ve geride kalanlara kafi gelecek kadar, helal parası olmak. Haram malı olana, hacca gitmek değil, bu tarz şeyleri sahiplerine ödemek farzdır. Haram mal ile hacca giden, hac yapmamak azabından kurtulur ise de, hac sevabı kazanamaz. Bu durum, gasbedilen yerde namaz kılmaya benzer. Bu şekilde kimselerin ibadetlerine mâni olmamalıdır. Zira günahlar ibadetlere mâni değildir. Parasının helal olduğunda şüphesi olan, sevap kazanmak için, Yahya Efendi fetvasında yazılı olduğu benzer biçimde, bir kimseden ödünç alıp bununla hacca gitmelidir. Borcunu şüpheli parası ile ödemelidir.
7- Hac vakti gelmiş olmak. Hac vakti, Arefe ve bayram günleri olmak suretiyle, beş gündür. Yolda geçen süre da düşünülerek, vücub şartları, bu süre başlangıcında mevcut olan kimsenin ömründe bir kere hacca gitmesi farz olur.
8- Hacca gidemeyecek kadar, kör, hasta, oldukça yaşlanmış ve sakat olmamak.

Haccın farzı üçtür
Sual: Namazda olduğu benzer biçimde, hac ibadetinin de kesinlikle yerine getirilmesi ihtiyaç duyulan farzları var mıdır?
Yanıt: Namazın, orucun farzları olduğu benzer biçimde, haccın da farzları vardır ve üçtür. Bu üç farzdan biri yapılmazsa hac sahih olmaz. Bu farzlar şunlardır:
1- İhramdır. İhram, niyet ile beraber zikir doğrusu telbiyeden ibaret olup, bazı şeyleri kendine yasak etmektir. Namazda iftitah tekbiri gibidir. Alameti, peştamal benzer biçimde, iki beyaz bez olup, biri belden aşağı sarılmış olur, diğeri, omuzlara sarılmış olur. İple bağlanmaz, düğümlenmez. Bunun için kuşanılan bu iki beze ihram denildi. Tavafa başlarken, ihramın ortasını sağ koltuk altından geçirip, iki ucunu sol omuz üzerine getirmek sünnettir.
2- Arefe doğrusu Zilhicce ayının dokuzuncu günü Arafat’ın, Vâdi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde Vakfeye durmak. Hepimiz, yeterli olan imama karşı ayakta durup, ayakta duramazsa, oturup imamın duasını dinler. Sonrasında, oturabilir, yatabilir. Hacca geç giden bir kimse, doğru Arafat’a gider ve Tavâf-ı kudûm yapması lazım olmaz. Zilhiccenin dokuzuncu doğrusu Arefe günü Arafat’ta bulunmayan yada Arafat’tan geçmeyen, hacı olmaz.
3- Kâbe-i muazzamayı Tavâf-ı ziyaret etmektir. Tavaf, Mescid-i haram içinde, Kâbe-i muazzama çevresinde dönmek anlama gelir. Dördü farz, üçü vacib olmak suretiyle yedi kere dönülür. Zemzem kuyusunun ve Makâm-ı İbrâhîm’in dışından dolaşarak da tavaf etmek caizdir. Hanımefendilerin tavaf ederken, Kâbe’ye yaklaşmamalarının efdal olduğu Eşbâhda yazılıdır. Abdestin bozulma ihtimali çoksa, Şafiilerin Hanefi yada Malikiyi yansılamak etmesi lazım olur. Tavafı mescit dışından yapmak caiz değildir. Tavafa niyet etmek, ek olarak farzdır. Tavâf-ı ziyareti, Arafat’tan sonrasında yapmak da farzdır. Tavaf ederken ve sa’y ederken, ezan okunursa, bunlar bırakılıp, namazdan sonrasında tamamlanır.

Sual: Bir hoca, (Fıkıh kitaplarında, duha, tehıyyet-ül-mescid, evvabin, tesbih namazı benzer biçimde nafile namazları kılmak, kaza namazı kılmaktan evla olduğu yazıldığı için, kaza namazı kılmak yerine, bu nafileleri kılmak gerekir) dedi. Ben bu nafile namazları kılmayıp, kaza namazı kılıyorum. Yanlış mı yapıyorum?
CEVAP
Doğru yapıyorsunuz. Nafileler hiçbir vakit farzın yerine geçmez. Bir kimse, farzları, vacipleri kılsa, fakat ömründe asla nafile kılmasa nafile kılmadığı için görevli olmaz.

Daha önemlisini yapmak için sünnet terk edilir. Sözgelişi, sabah camiye gelen, imam teşehhüdde ise, sünneti kılmadan imama uyar. Sonrasında da sünneti kılmaz. 

Cemaat ile namaz kılınırken, sünnete adım atmak mekruhtur. Mekruh işlememek için, sabahın sünneti bile terk edilir. (İmdad-ül fettah)

Zaman daralınca, ilk sünneti kılmak, farzın kazaya kalmasına sebep olursa, bu sünneti kılmak haram olur. (Hadika)

Bir hakim, vazifesini yapmak için, sabahtan başka namazların sünnetlerini terk edebilir. (Mülteka)

Hakimin vazifesi, farz-ı ayn olmadığı halde, sünnetleri terk etmek için özür sayılınca, birikmiş kazaları ödemek, farz-ı ayn olup, cezası da pek şiddetli iken, bu tarz şeyleri ödemek elbet özür olur. Abdestte uzuvları üç kere yıkamak müekked sünnettir. Su pahalı ise, hava soğuk ise, bu şekilde bir özürle bu sünneti terk etmek, şu demek oluyor ki bir kere yıkamak caizdir. (Redd-ül-muhtar)

Sual: Bazıları, “Nafileler farzın yerine geçer. Onun için, gündüz namaz kılmayıp gece nafile kılıyoruz” diyorlar. Böyle bir durum var mıdır?
CEVAP
Nafile farzın yerine geçmez. İmam-ı Rabbani hazretleri (Nafile farzın yanında denizde damla bile değildir) buyuruyor.

Nafile farzın yerine geçseydi, sadaka, hayır hasenat yapanların verdikleri, zekat yerine sayılır, ek olarak zekat farzına lüzum kalmazdı.

Nafile farzın yerine geçseydi, nafile hac, umre yapanların yaptıkları hac farzının yerine kabul edilir, ek olarak hac farzına lüzum kalmazdı.

Nafile farzın yerine geçseydi, nafile oruç tutanların tuttukları oruç, farz olan Ramazan orucunun yerine kabul edilir, ek olarak Ramazanda oruç tutmaya lüzum kalmazdı.

Nafile farzın yerine geçseydi, vakitleri ve şartları belirli olarak 5 zaman namaz farz olmaz, farzı vaktinde kılmamak şu demek oluyor ki kazaya bırakmak büyük günah olmazdı. Namazı kazaya bırakmak haramdır, kaza etmedikçe farz borcundan kurtulamaz. Bir farz namazı, vakti çıktıktan sonrasında kılmakla, şu demek oluyor ki kaza etmekle, kazaya bırakma günahı affolmaz. Ek olarak tevbe etmesi de gerekir.

Hadis-i şerifte, (Bir namazı, bilerek, özürsüz kılmayan, seksen hukbe [1 hukbe 80 yıl] cehennemde kalacaktır) buyuruluyor. Bu müthiş günahların altından kurtulabilmek için, namazları bir an ilkin kaza etmek gerekir. (Tergib-üs-salât)

İbni Nüceym hazretleri buyuruyor ki:
Farz namazları vaktinde sonraya bırakmak büyük günah olup, sadece tevbe etmekle affolur. Tevbe ederken, kılmadığı namazları kaza etmesi gerekir. Kaza etmeye gücü varken kaza etmezse, ek olarak büyük bir günah daha işlemiş olur. (Kebair ve segair)

Müslim‘deki bir hadis-i şerifte, (Farzlardan sonrasında en faziletli namaz, gece [teheccüd] namazıdır) buyuruldu. Bir kimse, ömründe asla teheccüd kılmasa, ahirette hiçbir ceza verilmez. Zira nafiledir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Farz namaz borcu olanın, nafile namazı kabul olmaz.) [Dürret-ül fahire Fütuh-ul-gayb, Zahire-i Fıkh]

Bunun benzer biçimde, hayatında asla sadaka vermeyene, asla hayır hasenat yapmayana, asla umreye nafile hacca gitmeyene, asla nafile oruç tutmayana ceza bildirilmedi. Farzların yerlerine geçselerdi, hem ceza bildirilirdi, hem de farzlara lüzum kalmazdı.

Namaz kefareti
Sual: Ramazan ayının son cuma namazından sonrasında 4 rekât kefaret-i namaz kılınırsa, tüm kaza borçlarının affedileceği söyleniyor. Bu, doğru mu?
CEVAP
Doğru değildir. Bu namaz yalnız, namazları vaktinde kılmama ve geciktirme günahları için meydana getirilen tevbenin kabulüne vesile olur.

Kefaret-i namaz ve kutsal zamanlarda meydana getirilen öteki ibadetler, kaza edilmiş olan farz namazların, kazaya bırakma ve kazasını geciktirme günahlarının affolması maksadıyla meydana getirilen tevbenin kabul olması içindir. Yoksa kılınmamış namazlar kaza edilmedikçe affolmaz. Nitekim oruç kefareti de, oruç borcunu ödemiyor, gün sayısınca orucun kazası da gerekiyor. (S. Ebediyye)

Bu dört rekâtlı namazın her rekâtında, bir Fâtiha, bir Âyet-el kürsi ve 10 Kevser sûresi okunması mümkün. (Kazaya kalan ve kazası geciken namazlarımın günahlarının affolması için, kefaret namazı kılmaya) diye niyet edilir. Cuma namazından sonrasında, ikindi namazına kadar kılınır.

Aynen ikindinin sünneti benzer biçimde kılınır. Ondan tek farkı, her rekâtın kıyamında Fâtiha’dan sonrasında 1 Âyet-el kürsi ile 10 Kevser sûresi okunması mümkün. Ötekiler aynıdır. Âyet-el kürsî’den ve Kevser’den ilkin Besmele okumak gerekmez, okunsa da ziyanı olmaz.

Denizde damlaya talip olmak!
Sual: Bir kimse kaza namazı kılmayıp yaşam boyu Teheccüd, Kuşluk ve Evvabin benzer biçimde sünnet olan nafile namazlar kılsa, kaza namazı borcundan kurtulmuş olur mu?
CEVAP
Asla kurtulmuş olmaz. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Farzların yanında nafilenin asla kıymeti yoktur. Deniz yanında damla bile değildir. (1/260)

Yaşam boyu kıldığı tüm nafileler, bir farz namazın sevabına kavuşamaz. İslam âlimleri, (Farz kazası olanın nafilelerle meşgul olması ahmaklıktır) buyuruyor. Bir farzı vaktinde yapmanın sevabı ile, kazasını ödemekle elde edecek sevab içinde dağlar kadar fark vardır. Sözgelişi bir kimse, Ramazan ayında farz bir orucu tutamayıp sonrasında kaza etse, hattâ yaşam boyu nafile oruç tutsa, o bir günün sevabına kavuşamaz. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ramazanda bigün oruç tutmayan, onun yerine tüm yıl oruç tutsa, Ramazandaki o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]

Bu hadis-i şerif, farzları vaktinde eda etmenin önemini açıkça gösteriyor. Kaza etmekle bile bu sevaba kavuşulamayacağı bildiriliyor. Hele kaza etmeyip de nafilelerle meşgul olmak oldukça büyük ahmaklıktır. (Fütuh-ul-gayb, Bey ve şira risalesi)

Sünnetlerin de nâfile hükmünde olduğu, tüm fıkıh kitaplarında açıkça yazıyor. (Halebi)

Nafile farz yerine geçmez
Sual: Bir kimse, kendisine farz yada vacib olan bir ibadeti ifa etmeden ve kazasını yapmadan nafilesini yapsa, örneğin nafile hacca gitse, zekât borcu kadar sadaka verse, nafile kurban kesse, nafile namaz kılsa, farz yada vacib borcunu ödemiş olur mu?
CEVAP
Hiçbir nafile yakarma, farz yada vacib yerine geçmez. Bin kere nafile hacca gidilse nafileye niyet edilse, farz yerine geçmez.

Binlerce lira sadaka verilse, farz olan bir kuruş zekât yerine geçmez.

Binlerce kurban kesilse, bir vacib kurban yerine geçmez.

Binlerce rekât nafile namaz kılınsa, iki rekât farz borcunu ödemez.

Peygamber efendimiz, (Farz borcu olanın, nafileleri de kabul olmaz) buyuruyor. (Fütuh-ul-gayb m. 48)

İmam-ı Rabbani hazretleri, (Farzın yanında nafile, denizde damla bile değildir) buyuruyor. (Mektubat-ı Rabbani 1/29, 260)

Hazret-i Ebu Bekir, (Üstüne farz borcu olanın, bu ibadetleri ödemeden yapmış olduğu nafile ibadetler kabul olmaz) buyuruyor. (Kitab-ül Harac)

Kaza namazı borcu varken, nafile kılmak ahmaklıktır. (Bey ve Şira risalesi)

Farz borcu varken, nafileyle meşgul olmanın yada bu hatası savunmanın ne büyük gaflet olduğu bu vesikalardan da anlaşılmaktadır.

Emredilenleri yapmak kıymetlidir
Sual: Müslümanlardan bazısı, kazaya kalan namaz, oruç, zekat borçları varken, nafile namaz kılmakla, oruç tutmakla ve sadaka vermekle meşgul oluyor. Bu şekilde yapmak, dinimiz açısından uygun mudur?
Yanıt: Mevzu ile ilgili olarak İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Her şeyden ilkin, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiği, kitaplarında yazdığı itikadı öğrenmek ve imanını buna gore düzeltmek lazımdır. Ondan sonrasında, fıkıh ahkamını öğrenmeli, farzları hayata geçirmeye sarılmalı, helale, harama dikkat etmelidir. Farzların yanında, nafile ibadetlerin, asla kıymeti yoktur. Zamanımızın Müslümanları, farzları bırakıp nafilelere sarılıyor, nafile ibadetleri hayata geçirmeye önem verip, farzları örneğin beş zaman namaz kılmayı, Ramazan ayında oruç tutmayı, zekât, uşur vermeyi, borç ödemeyi, helali, haramları öğrenmeyi hafifçe ve ehemmiyetsiz görüyorlar. Olur olmaz bölgelere birçok para sarf ediyorlar da, bir kuruş zekâtı bir Müslümana vermeyi benimsemiyorlar. Oysa, bilmiyorlar ki, bir kuruş zekâtı yerine vermek, binlerle lira sadaka vermekten, kat kat daha sevaptır. Zekât vermek, Allahü teâlânın emrini yapmaktır. Sadaka ve hayratın bir çok ise, şöhret, saygı ve nefsin şehvetlerini kazanmak için olur. Farzlar yapılırken araya riya, gösteriş karışmaz. Nafile ibadetlerde ise, gösteriş oldukça olur. Bunun içindir ki, zekâtı, aşikâre, açıkça vermek lazımdır. Bu suretle insan iftiradan kurtulur. Nafile sadakayı, gizli saklı vermelidir ki, kabul ihtimali fazla olur. Sözün aslı şudur ki, dünyanın zararından kurtulabilmek için, İslâmiyete yapışmaktan başka deva yoktur. Dünya zevklerini büsbütün bırakamayanların, asla eğer olmazsa, hükmen terk etmesi, şu demek oluyor ki dünyayı terk etmiş sayılmaları lazımdır. Bunun için de, her sözü ve her işi İslâmiyete uygun yapmalıdır.”

Farzlar, nafilelerden kıymetlidir
Sual: Namazları vaktinde kılmayıp, kaza etmeyi de düşünmeyip nafile namazla meşgul olmak, insanı borçtan kurtarmış olur mı?
Yanıt: Bu mevzuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“İnsanı Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşturacak işler, farzlar ve nafileler olmak suretiyle ikiye ayrılır. Farzların yanında nafilelerin asla kıymeti yoktur. Bir farzı vaktinde yapmak, vakti geçmiş ise, derhal kaza etmek, bin yıl nafile yakarma yapmaktan daha oldukça faydalıdır. Hangi nafile olursa olsun, ister namaz, ister oruç, ister zikir olsun ve ne kadar halis niyet edilirse edilsin hep böyledir. Hatta, farzları yaparken, bu farzın sünnetlerinden bir sünneti, bir yazınsal gözetmek de, bu şekilde oldukça faydalıdır.

Hazret-i Ömer sabah namazını cemaatle kıldıktan sonrasında, cemaate baktı, eshâbından birini bulamadı. “Filan kimse cemaatte yoktur” buyurdu. Orada bulunanlar, “o kimse gecenin oldukça saatlerinde uyumaz. Bir ihtimal şimdi uykuya dalmıştır” dediler. Halife; “Eğer tüm gece uyuyup da sabah namazını cemaat ile kılsaydı daha iyi olurdu” buyurdu. Bundan anlaşılıyor ki; bir yazınsal gözetmek, bir mekruhtan sakınmak, zikirden, fikirden, daha faydalıdır. Bu nafile işler, farzları gözetmek ve haramlardan, mekruhlardan sakınmakla beraber yapılırsa, elbet daha güzel olur. Fakat bu şekilde eğer olmazsa, pek zararı olan olur. Sözgelişi zekat olarak bir dank şu demek oluyor ki bir dirhemin dörtte birini ki, bir gram gümüş anlama gelir bir Müslüman fakire vermek, nafile olarak dağlar kadar altın sadaka vermekten kat kat daha iyidir ve daha oldukça sevaptır. Bu bir dank zekâtı verirken, bir yazınsal gözetmek de, nafile iyiliklerden kat kat daha faydalıdır.

Bundan anlaşılıyor ki, yatsı namazını gece yarısından sonrasında kılmak ve böylece gece namazı sevabını da kazanmayı düşünmek, oldukça yanlıştır. Zira, Hanefi mezhebinde, yatsı namazını gece yarısından sonrasında kılmak mekruhtur. Şafii mezhebinde gece yarısından sonrasında yatsıyı kılmak caiz değildir. Bu şekilde düşünen bir kimsenin, yalnız vitir namazını gece yarısından sonraya bırakması yetişir. Vitir namazını gece yarısından sonrasında kılmak müstehabtır. Böylece, hem vitir namazı müstehab olan vaktinde kılınmış olur, hem de gece namazı kılmak ve seher vaktinde uyanık bulunmak nimetlerine kavuşulmuş olur.”

Sual: Günümüzde unutulan sünnetler ve dikkatsizlik edilen farzlar nedir?
CEVAP
Sünnet iki türlüdür:
1- Sünnet-i hüda [Müekked sünnetler],
2- Zevaid sünnetler [Âdete bağlı sünnetler].

Unutulmuş bir sünneti meydana çıkarmak, oldukca kıymetlidir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Unutulmuş bir sünnetimi meydana çıkarana yüz şehit sevabı vardır.) [Hakim]

Unutulan müekked sünnetlerden bazıları şunlardır:
1- İki şahıs de olsa, farz namazı cemaatle kılmak.
2– Namazları sarık yada takkeyle kılmak,
3- Abdestte, eli ve ayakları üç kez yıkamak,
4- Abdest alırken başı kaplama mesh yapmak [Maliki ve Hanbeli’de farzdır],
5– Misvak kullanmak,
6- Kuşluk, Evvabin, Teheccüd, Tehıyyet-ül-mescid, Sübha namazı kılmak,
7- İstişare ve istihare yapmak,
8- Aksırınca Elhamdülillah demek.
9- Ödünç verirken iki tanık bulundurmak yada senet yazmak. Buna vacib diyen âlimler de olmuştur,
10- Sünnete uygun slm vermek,
11- Cuma günü gusletmek,
12– Duada elleri sünnete uygun açmak,
13- Yararlı işe başlarken Besmele çekmek,
14- Yatağa abdestli girmek,
15- Ölüm yada fena bir haber duyunca, (İnna lillah ve innâ ileyhi râci’ûn) demek.

Zevaid sünnetlerden bazıları şunlardır:
1- Sakalı bir tutam yapmak,
2- Bıyıkları kaşlar kadar uzatmak,
3- Yemeğe tuzla başlayıp, tuzla bitirmek,
4- Sofrada sirke bulundurmak,
5- Kaylule yapmak [öğleden önce az uyumak],
6– Teke riayet etmek [1, 3, 5, 7 gibi],
7- Müslümanın evine sağ ayakla girip, sol ayakla çıkmak. [Camiye de böyle girip çıkılır. Mubah olan yerlere sağ ayakla girilip sağ ayakla çıkılır. Tuvalete, sol ile girilip sağ ile çıkılır.],
8- Kesilen tırnak, saç ve çıkan dişleri gömmek,
9- Cuma günleri yeni ve temiz elbise giymek,
10- Yiyeceklerden ilkin ve sonrasında elleri yıkamak. [Yemekten önce yıkanan elleri kurulamamak sünnettir. Yemekten sonra yıkanınca kurulamakta mahzur yoktur.]

Halkın çoğunun dikkatsizlik etmiş olduğu farzlardan bazıları şöyledir:
1- Farzları ve haramları öğrenmek. [Bilmeyen hep günah işler.]2- Doğru itikada haiz olmak [Ehl-i sünnet itikadını öğrenmek].
3- Tanrı dostlarını dost, düşmanlarını düşman bilmek.
4- Namaz kılmak ve uşur vermek.
5- Tesettüre riayet etmek.
6- Merhaba verenin selamını almak.
7- Aksırıp (Elhamdülillah) diyene (Yerhamükellah) demek.
8- Helal kazanıp helalden yiyip içmek.
9- Rızka Tanrı’ın kefil olduğuna inanmak.
10- Tevekkül ve kanaat etmek.
11- Allahü teâlâya nimetleri için şükretmek, doğrusu onları dine uygun şekilde kullanmak.
12- Cenab-ı Haktan gelen kazaya belaya sabretmek, doğrusu isyan etmemek.
13- Günahlara tevbe etmek.
14- Ana babaya iyilik etmek.
15- Emri maruf yapmak [Farz-ı kifayedir].
16- Günahlardan kaçıp, ibadetle meşgul olmak.
17- Âleme öğrenek nazarıyla bakmak.
18- Dilini müstehcen sözlerden korumak.
19- Asla kimseyi, alaya almamak.
20- Harama bakmamak.
21- Kulağı çalgılardan korumak.

Bir sünneti ihya edene yüz şehit sevabı verildiğine gore, bir farzı ihya edene ne kadar oldukca sevab verileceği düşünülmeli, bilhassa farzlar asla dikkatsizlik edilmemelidir.