CEVAP
Faiz büyük günahtır. Bir âyet-i kerime meali:
(Tanrı, alışverişi helal, faizi haram kıldı.) [Bekara 275]
Bir hadis-i şerif meali:
(Faiz yedi büyük günahtan biridir.) [Buhari]
Faiz hakkında birkaç örnek verelim:
1- 5 gram altın ile, 6 gram altını değişmek faiz olur. 5 gram altın 5 gram başka ayar altınla değişilse biri veresiye olursa gene faiz olur. Veresiye eğer olmazsa, anında verilip alınırsa faiz olmaz.
2- Komşudan ödünç 1 kilo tuz alsak, verirken, iki kilo yada yarım kilo versek faiz olur. Doğrusu birazcık azca yada birazcık oldukça olmamalıdır.
3- Altı ölçek kalitesiz buğday verip 5 ölçek kaliteli tohumluk buğday alınsa faiz olur. 5 ölçek buğdayın yanına başka tür bir mal örnek olarak bir kalem yada bir kitap konup beraber satılırsa caiz olur.
4- Ortak bir malı, ölçmeden yada tartmadan göz sonucu ile paylaşmak faiz olur. Sözgelişi miras bölme edilirken, buğday, zeytin, zeytinyağı benzer biçimde ölçülüp yada tartılan ortak malları ölçmeden yada tartmadan armağan etmek faiz olur. Ev ve ev eşyalarını armağan etmek caiz olur.
5- İki kişinin kirada bir evi olsa, kirasını bir ay biri, bir ay diğeri alsa caiz olmaz. Her ay alınan parayı ikiye bölme etmek gerekir. Altın günü, dolar günü, TL günü yada başka bir mal günü yapmış olup, her seferinde birine altın, Dolar, TL yada başka mal vermek caiz olmaz.
6- İki şahıs, otomobillerini, her biri kullanmak suretiyle, belirli bir süre için değişseler faiz olur.
7- Bir kimse, on bin lira ödünç verse, alan da, sen de benim evimde kirasız otur dese, şu demek oluyor ki ev kirasız para faizsiz dense, faiz olur. Paranın faizi ile evde oturuyor. Bir hadis-i şerifte, (Yarar getiren ödünç faizdir) buyuruluyor.
8- Bir altın ödünç alan, bir altın öder. Kıymeti değişti diyerek önceki yada sonraki değerde kağıt lira veremez. Kâğıt para yerine altın da veremez. Alacaklı kabul ederse caiz olur.
9- Ev, hayvan, elbise benzer biçimde misli bulunmayan şeyler ödünç verilmez. Ariyet şu demek oluyor ki kullanılmak suretiyle verilir.
10- Bakkala 100 lira ödünç verip, mal aldıkça düşersin demek caiz olmaz.
Faiz ile karıştırılmaması için caiz olanlara da birkaç örnek verelim:
1- Bir teneke kaliteli buğdayı, bir teneke kalitesiz buğdayla değişmek caizdir.
2- 5 gram altını 5 gram başka ayar altınla peşin olarak değişiklik yapmak caiz olur faiz olmaz.
3- Altını, kağıt para yada başka mal karşılığı veresiye pahalı da olsa satmak caizdir, faiz olmaz.
4- Eski otomobil ile yeni arabayı yada kaliteli bir çanta ile kalitesiz çantayı değişmek şu demek oluyor ki satmak caizdir. Biri üste para alırsa o da caizdir.
5- Ödünç verilen kağıt liranın zaman içinde kıymeti düşse, teslim etmiş olduğu zamandaki kıymetinde altın olarak öder. Ölçülüp tartılan her şeyin kıymetlerinin değişmeleri de böyledir. Sözgelişi kilosu on lira olan fındıktan, 100 kilo fındık ödünç verilse, altı ay sonrasında, fındığın kıymeti 5 liraya düşse, ya aynen fındığını verir yada teslim etmiş olduğu zamandaki değerinden altın vermesi gerekir. Tersi de böyledir. Doğrusu fındığın kilosu 15 liraya çıksa, ya aynen fındığını verir yada teslim etmiş olduğu zamandaki değerinden altın vermesi gerekir. Alacaklı razı olursa başka mal da verebilir.