Zengin olmak ve iflas etmek

Sual: Bir öğretmenin, bir avukatın, bir doktorun beş on yıl kadar bir zamanda tüm ortaklık sahibi olacak kadar zenginleşmeleri, hemen sonra borsada bile işlem gören bu şirketlerin zarar edip iflas etmesi iyi mi mümkün olur? Demek istediğim şu: Hırsızlık yapmadan varlıklı olunmaz ve varlıklı bir şirket de, bir dalavere olmadan batmaz. Bu görüşlerim gerçek değil midir?
CEVAP
Zengin olmak için illa mezuniyet belgesi yada herhangi bir meslek sahibi olma şartı yoktur. Doğrusu varlıklı olmak için illa ilköğretim mezunu olmak yada üniversite mezunu olmak diye bir koşul yoktur. Meslek olarak da öyleki. Keresteci olan muhakkak varlıklı olur da, mermerci olan varlıklı olması imkansız diye bir kaide yoktur. Türkiye’nin iki büyük zengini Koç ve Sabancılara bakın, ne öğrenim yönünden, ne de meslek yönünden, emsali olup da varlıklı olmayanlardan farkı yoktur.

Zengin olan her insanın gayrimeşru yoldan varlıklı bulunduğunu söylemek oldukca yanlıştır. Adam hisse senetleri ile varlıklı olur, işleri rast gider varlıklı olur. Zengin olmanın yolları çoktur. Miras kalır varlıklı olur, piyango çıkar varlıklı olur, gömü bulur varlıklı olur. Bir buluş yapar varlıklı olur. Olur da olur. Microsoft ve Google sahiplerinin kısa zamanda dünya çapındaki zenginliği ise her insanın malumudur. Zengin olmanın dinle de alakası yoktur.

Kazanmasını ve harcamasını kısaca hesabını kitabını bilerek çalışan hepimiz varlıklı olabilir, olmayabilir de. Çalmakla insan muhakkak varlıklı olmaz. Piyasada hırsız dolu, derhal hepsi de fakirdir. Zengin olmayı hırsızlığa bağlamak servet düşmanlığı yada başka bir art niyetin ürünüdür.

Bir öteki husus da, her şirket devamlı kâr edecek diye de bir kural yoktur. Kâr etmiş olduğu vakit da olur, zarar etmiş olduğu vakit da. Osmanlı devleti bile dünyaya hakim iken yıkıldı. Kemal de zeval de insanoğlu içindir. Her firmanın iyi fena durumları olabilir. Kâr etmesini yada zarar etmesini gayrimeşruluk ile suçlamak düzgüsel bir durum değildir.

Herhangi bir Tüm ortaklık ve buna bağlı firmalar borsada işlem görürse, bu şu anlamına gelir:
(Bu şirketlerin A’ dan Z’ ye kadar her şeyleri devletin bilgisi ve kontrolü dahilindedir. Gelirleri, giderleri bellidir, kısaca her şeyi belgelerle sabittir. Haksız kazanç elde eden derhal belli olur, devlet ensesine yapışır.)

Bunların istisnaları olmaz mı? Elbet olur. Fakat kural dışı kaideleri bozmaz.