CEVAP
Hayır, haram olmaz. Hediye sahihtir, hediye verilirken söylenen şartlar ise bâtıl olur. Doğrusu, elma alması gerekmez. O parayla muz da, gazoz da alabilir.
Geçersiz şartlar
Sual: Alışveriş yaparken, ödünç yada hediye verirken, bir şey koşul edilince, yapılması caiz olan ve şarta uyulmaması ihtiyaç duyulan şeyler nedir?
CEVAP
Bazıları şöyledir:
Hizmet etmek şartıyla verilen ödünç sahihtir, şartı geçersizdir. Doğrusu ödünç parayı alan kimsenin, hizmet etmesi gerekmez.
Hizmet etmek şartıyla, verilen sadaka geçerlidir, sadakayı alanın hizmet etmesi gerekmez.
Yavrusunu vermemek şartıyla, bir hayvanı hediye etmek sahihtir, yavrusu da hediye edilmiş olur.
Mehir vermemek şartıyla meydana getirilen nikâh sahih olur, hemen sonra adam mehrini hanımına vermek zorundadır.
Asla kimselerle evlenmemesi şartıyla karısını boşamak sahih olur, şarta uymak gerekmez, doğrusu hanım boşanınca, iddet müddetinden sonrasında, artık istediğiyle evlenebilir.
Alıcı yada satıcıya faydası olmayan şartla alışveriş sahih olur, koşul edilen şey yapılmaz. Örnek olarak bu meyveyi hanımınla yiyecek şartıyla satıyorum dese, satın alan istediği kimselerle yiyebilir. Koşul geçersiz olur.
Müşterinin, başkasına satmaması yada hediye etmemesi ya da binmemesi şartıyla bir hayvanı satmak; müşterinin kendi giymemesi şartıyla elbise satmak; müşterinin kendi yememesi yada başkasına satmaması şartıyla yiyecek satmak; başkasına satmamak şartıyla bir şey satın almak şeklinde meydana getirilen alışverişlerin hepsi sahih olup, şartların hepsi geçersizdir, şartlara uyulmaz.
Kesmek şartıyla hayvan satın almak sahihtir ve koşul geçersizdir.
Bir malı, o şehirde satmamak şartıyla satın almak sahih olup, koşul geçersizdir. O şehirde de satabilir.
Bir hiç kimseye faydası olmayan yada ziyanı olan şartla satış da sahih olup koşul geçersizdir. Örnek olarak, bir evi yıkmak şartıyla satın almak şeklinde.
Alıcı ve satıcıdan başkasına faydası olan koşul geçersiz olup, satış sahih olur. Örnek olarak, müşterinin başka birine borç vermesi şartıyla satmak şeklinde ki, satış sahih olup, borç vermek gerekmez.
Müşteriden başkasının, satıcıya borç yada hediye vermesi şartıyla satış sahih olup, bu tarz şeyleri vermesi gerekmez. (Bu bilgilerin hepsi S. Ebediyye’den alınmıştır)