Haccın farzları üçtür. Biri yapılmazsa hac sahih olmaz.
1- Haccı ihramlı yapmaktır.
2- Vakfeye durmak.
(Arefe günü, Arafat’ın, Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde, öğle ve ikindi namazlarından sonrasında vakfeye durulur.)
3- Kâbe-i Muazzamayı Tavaf-ı Ziyaret etmektir.
Tavaf, Mescid-i Haram içinde Kâbe-i Muazzama çevresinde dönmek anlama gelir. Dördü farz, üçü vacip olmak suretiyle yedi kere dönülür. Zemzem kuyusunun ve Makam-ı İbrahim’in dışından dolaşarak da tavaf etmek caizdir.
Bayanlar tavafta, Kâbe’ye yaklaşmamaları efdaldir. Hanıma dokunmak ihtimali oldukça ise, Şafii’lerin Hanefi’yi yada Maliki’yi yansılamak etmesi lazım olur.
Tavafı mescid dışından yapması caiz değildir. Tavafa niyet etmek de, ek olarak farzdır. Tavaf-ı ziyareti Arafat’tan sonrasında da yapmak da farzdır.
Tavaf ederken ve sa’y ederken, ezan okunursa, bunlar bırakılıp, namazdan sonrasında tamamlanır.
Haccın farz olmasının şartları
Sual: Bir hiç kimseye haccın farz olması için, o kimsede ne benzer biçimde şartların bulunması gerekir?
Yanıt: Bir hiç kimseye haccın farz olması için, haccın vücub şartları diye bildirilen şartların o kimsede bulunması lazımdır ki bunlar sekiz tanedir:
1- Müslüman olmak.
2- Kâfir memleketinde olanın da, haccın farz bulunduğunu işitmesi lazımdır.
3- Akıllı olmak.
4- Büluğ çağlarında olmak, ergenliğe ulaşmak.
5- Hür olmak, köle yada hapiste olmamak.
6- Geçim ihtiyacından fazla olarak hacca götürüp getirecek ve geride kalanlara kafi gelecek kadar, helal parası olmak. Haram malı olana, hacca gitmek değil, bu tarz şeyleri sahiplerine ödemek farzdır. Haram mal ile hacca giden, hac yapmamak azabından kurtulur ise de, hac sevabı kazanamaz. Bu durum, gasbedilen yerde namaz kılmaya benzer. Bu şekilde kimselerin ibadetlerine mâni olmamalıdır. Zira günahlar ibadetlere mâni değildir. Parasının helal olduğunda şüphesi olan, sevap kazanmak için, Yahya Efendi fetvasında yazılı olduğu benzer biçimde, bir kimseden ödünç alıp bununla hacca gitmelidir. Borcunu şüpheli parası ile ödemelidir.
7- Hac vakti gelmiş olmak. Hac vakti, Arefe ve bayram günleri olmak suretiyle, beş gündür. Yolda geçen süre da düşünülerek, vücub şartları, bu süre başlangıcında mevcut olan kimsenin ömründe bir kere hacca gitmesi farz olur.
8- Hacca gidemeyecek kadar, kör, hasta, oldukça yaşlanmış ve sakat olmamak.
Haccın farzı üçtür
Sual: Namazda olduğu benzer biçimde, hac ibadetinin de kesinlikle yerine getirilmesi ihtiyaç duyulan farzları var mıdır?
Yanıt: Namazın, orucun farzları olduğu benzer biçimde, haccın da farzları vardır ve üçtür. Bu üç farzdan biri yapılmazsa hac sahih olmaz. Bu farzlar şunlardır:
1- İhramdır. İhram, niyet ile beraber zikir doğrusu telbiyeden ibaret olup, bazı şeyleri kendine yasak etmektir. Namazda iftitah tekbiri gibidir. Alameti, peştamal benzer biçimde, iki beyaz bez olup, biri belden aşağı sarılmış olur, diğeri, omuzlara sarılmış olur. İple bağlanmaz, düğümlenmez. Bunun için kuşanılan bu iki beze ihram denildi. Tavafa başlarken, ihramın ortasını sağ koltuk altından geçirip, iki ucunu sol omuz üzerine getirmek sünnettir.
2- Arefe doğrusu Zilhicce ayının dokuzuncu günü Arafat’ın, Vâdi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde Vakfeye durmak. Hepimiz, yeterli olan imama karşı ayakta durup, ayakta duramazsa, oturup imamın duasını dinler. Sonrasında, oturabilir, yatabilir. Hacca geç giden bir kimse, doğru Arafat’a gider ve Tavâf-ı kudûm yapması lazım olmaz. Zilhiccenin dokuzuncu doğrusu Arefe günü Arafat’ta bulunmayan yada Arafat’tan geçmeyen, hacı olmaz.
3- Kâbe-i muazzamayı Tavâf-ı ziyaret etmektir. Tavaf, Mescid-i haram içinde, Kâbe-i muazzama çevresinde dönmek anlama gelir. Dördü farz, üçü vacib olmak suretiyle yedi kere dönülür. Zemzem kuyusunun ve Makâm-ı İbrâhîm’in dışından dolaşarak da tavaf etmek caizdir. Hanımefendilerin tavaf ederken, Kâbe’ye yaklaşmamalarının efdal olduğu Eşbâhda yazılıdır. Abdestin bozulma ihtimali çoksa, Şafiilerin Hanefi yada Malikiyi yansılamak etmesi lazım olur. Tavafı mescit dışından yapmak caiz değildir. Tavafa niyet etmek, ek olarak farzdır. Tavâf-ı ziyareti, Arafat’tan sonrasında yapmak da farzdır. Tavaf ederken ve sa’y ederken, ezan okunursa, bunlar bırakılıp, namazdan sonrasında tamamlanır.