Cennetin Bahçesi

Varlıklar prensip olarak iki kısımda mütalaa edilir:

Başlangıcı olmayan, üzerinden yokluğun geçmediği ezelî varlık; Allah. 

Bir başlangıcı olan, üzerinden yokluğun geçtiği hâdis / sonradan var olan varlık; Allah’tan başka her şey…

Mantık açısından baktığımız zaman, başlangıcı olan varlıkların varlığı, bir dış etkene, bir sebebe ihtiyaç duymaktadır. Çünkü, bu varlıklar önceden yoktu, var olduklarına göre, onların varlığını yokluğuna tercih eden bir nedenin, bir vesilenin, bir gerekçenin olması gerekir. Onun için diyoruz ki, kâinatın yokluktan varlığa çıkması için bir yaratıcıya ihtiyacı vardır. Bu yaratıcının da bunları var etmek için bir / veya birkaç amacı olması gerekir.

Kur’an’da Allah’ın varlığı ve birliğini ispat için kullanılan en önemli delillerinden biri, bu gaye delilidir.

Mesela:
– Bitkilerin yetişmesi için yağmurun yağdırıldığı,
– Rızka muhtaç canlıların bu ihtiyacını gidermek için her türlü rızkın var edildiği,
– Canlıların hayat şartlarının oluşturulması için, güneş, deniz, atmosfer vs.şartların var edildiği,
– Neslin çoğalması için insanların kadın-erkek olarak, diğer bütün varlıkların bu kanuna tabi olarak dişil-eril statüsüne tabi kılındığına dair Kur’anî bilgiler, bu gaye deliline işaret etmektedir.

Bütün kâinatı içine alan kapsamlı, adeta sınırsız bir projesi, bir gayesi, bir amacı olan bir varlığın, her şeyden önce kendisinin ezelî ve ebedî bir hayata sahip olması, sonsuz ilim ve kudret sahibi, sonsuzu kuşatıcı görme ve işitme sahibi, sonsuz tekvinî ve teşriî kelam sahibi olmak gibi kuşatıcı sıfatlara sahip olması gerekir. Bu ise Allah’tan başka bütün varlıkların yaratıcılık vasfına haiz olmadıklarını tescil eder.

Aynı mantık prensibi gereğince, varlığı kendinden olan, varlığı ezelî olan, varlığı ebedî ve sermedî olan Allah’ın varlığının bir nedeni, bir gerekçesi olamaz. Çünkü, nedenler, gerekçeler bir şeyin varlığını gerektiren sebeplerdir. Allah’ın varlığı sonradan olmadığına göre onun herhangi bir nedeni olamaz. Çünkü, neden, sebep bir şeyin varlığına etki eden ve dolayısıyla ondan önce var olan bir gerçektir. Allah’tan önce bir varlık söz konusu olmadığına göre, O’nun varlığına etki edecek bir nedenin / sebebin olması da söz konusu değildir, olamaz da..

Bir önceki yazımız olan Allah bu dünyadaki kötülüklere neden müsaade ediyor? Zulüme, haksızlığa ve kötülüğe seyirci kalmak, adaletsizlik olmaz mı? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.